Tiêu cự camera giám sát là gì? Hiểu đúng để chọn camera chuẩn góc nhìn

Khi chọn mua camera giám sát HD, chắc hẳn bạn từng nghe đến cụm từ “tiêu cự” hay còn gọi là “focal length”. Đây là yếu tố quan trọng quyết định góc nhìn rộng hay hẹp, hình ảnh gần hay xa, và thậm chí ảnh hưởng đến việc bạn nhìn rõ biển số xe hay chỉ thấy “một chấm đen” chạy qua màn hình. Trong bài viết này, hãy cùng PANACO tìm hiểu tổng quan về tiêu cự camera quan sát và các thông số quan trọng!

Tiêu cự camera quan sát là gì?

Tiêu cự (focal length) là khoảng cách quang học giữa tâm ống kính và cảm biến hình ảnh của camera, được tính bằng milimét (mm). Nói dễ hiểu, đây là độ dài quyết định việc camera nhìn được xa hay gần, rộng hay hẹp.

• Tiêu cự ngắn (2.8mm, 3.6mm) → Góc nhìn rộng, phù hợp để quan sát toàn cảnh như sân nhà, quán cà phê, bãi xe. Tuy nhiên, hình ảnh sẽ không thấy rõ chi tiết xa.
• Tiêu cự dài (6mm, 8mm, 12mm…) → Góc nhìn hẹp hơn, nhưng hình ảnh lại được phóng to và rõ chi tiết ở xa, phù hợp để quan sát biển số xe, cửa ra vào, hoặc vị trí cố định.

Tiêu cự quyết định việc camera nhìn được xa hay gần, rộng hay hẹp

Mối liên hệ giữa tiêu cự camera quan sát và góc nhìn (FOV – Field of View)

Khi nói về tiêu cự camera giám sát, không thể bỏ qua khái niệm góc nhìn – FOV (Field of View). Đây là vùng không gian mà camera có thể quan sát được. Hiểu đúng mối liên hệ giữa tiêu cự và góc nhìn camera sẽ giúp bạn biết được camera bao quát được bao nhiêu, có nhìn được hết khu vực cần giám sát hay không.

Góc nhìn (FOV) là gì?

FOV – Field of View là góc mà ống kính camera có thể “thấy” được hình ảnh trong thực tế. Góc này được chia thành 03 loại:

• HFOV (Horizontal Field of View): góc nhìn ngang – thường được nhắc đến nhiều nhất khi nói về camera.
• VFOV (Vertical Field of View): góc nhìn dọc – phụ thuộc vào tỉ lệ khung hình.
• DFOV (Diagonal Field of View): góc nhìn chéo – kết hợp cả hai yếu tố trên.

Nói đơn giản, FOV càng lớn thì camera nhìn càng rộng, còn FOV nhỏ thì góc nhìn hẹp nhưng nhìn xa hơn.

Mối liên hệ giữa tiêu cự và góc nhìn

Tiêu cự và góc nhìn tỷ lệ nghịch với nhau

Tiêu cự và góc nhìn (Field of View – FOV) có mối quan hệ tỷ lệ nghịch với nhau:

• Tiêu cự càng nhỏ → Góc nhìn càng rộng.
• Tiêu cự càng lớn → Góc nhìn càng hẹp.

Ví dụ minh họa dễ hiểu:

• Camera 2.8mm có thể bao quát toàn bộ căn phòng 5x5m.
• Camera 12mm chỉ nhìn được một khu vực nhỏ, nhưng thấy rõ mặt người ở khoảng cách xa hơn 15–20m.

Vì vậy, hiểu đúng tiêu cự camera quan sát là gì và mối quan hệ giữa góc nhìn sẽ giúp bạn chọn được loại ống kính camera tiêu cự phù hợp cho từng mục đích giám sát với độ phân giải camera phù hợp. Tránh trường hợp lắp xong mới phát hiện “thấy hết phòng nhưng không rõ mặt” hoặc “rõ nét nhưng chỉ thấy đúng một góc nhỏ”.

Bảng quy đổi tiêu cự camera quan sát và góc nhìn

Bảng quy đổi tiêu cự ↔ góc nhìn (theo kích thước cảm biến)

Nhận xét: cùng một tiêu cự, cảm biến càng lớn thì góc nhìn càng rộng, vì diện tích cảm biến thu nhận hình ảnh nhiều hơn.

Tóm lại, mối liên hệ giữa tiêu cự và góc nhìn camera giám sát là nền tảng quan trọng để bạn chọn đúng loại ống kính phù hợp từng nhu cầu quan sát: muốn rộng – chọn tiêu cự ngắn, muốn rõ xa – chọn tiêu cự dài.

Các loại ống kính tiêu cự phổ biến của camera giám sát

Hiện nay, thị trường thường dùng các tiêu cự camera quan sát phổ biến gồm: 2.8mm, 3.6mm, 4mm, 6mm, 8mm, 12mm, 16mm với các loại ống kính cố định, điều chỉnh được (varifocal 2.8–12mm) hoặc ống kính của các loại camera PTZ ngoài trời zoom xa cho nhu cầu quan sát chuyên nghiệp.

3 loại tiêu cự phổ biến trên thị trường

Ống kính tiêu cự cố định (Fixed Lens)

Đặc điểm:

• Tiêu cự không đổi, góc nhìn cố định.
• Giá thành rẻ, phổ biến trên các mẫu camera Speed Dome giá rẻ.

Ưu điểm:

• Đơn giản, dễ lắp đặt.
• Giá rẻ, ổn định, ít hỏng hóc cơ học.

Nhược điểm:

• Không thể điều chỉnh góc nhìn sau khi lắp đặt.
• Hạn chế khi thay đổi nhu cầu quan sát hoặc mở rộng khu vực.

Ví dụ: Camera 2.8mm cho góc rộng toàn cảnh phòng, camera 6mm quan sát chi tiết ở cổng ra vào.

Ống kính điều chỉnh tiêu cự (Varifocal Lens)

Đặc điểm:

• Thường thấy ở các dòng camera quan sát tầm xa có thể điều chỉnh tiêu cự thủ công hoặc tự động (ví dụ: 2.8–12mm).
• Thích hợp cho cửa hàng, kho bãi, hành lang, nơi cần vừa bao quát vừa thấy chi tiết.

Ưu điểm:

• Linh hoạt, dễ thay đổi góc nhìn mà không phải di dời camera.
• Có thể tối ưu cả toàn cảnh và chi tiết xa gần.

Nhược điểm:

• Giá cao hơn camera cố định.
• Cần người lắp đặt hiểu cách điều chỉnh tiêu cự để đạt góc nhìn mong muốn.

Ví dụ: camera varifocal 2.8–12mm có thể xoay để quan sát toàn cảnh phòng kho, đồng thời zoom chi tiết vào cửa ra vào khi cần.

Ống kính zoom motorized / PTZ

Đặc điểm:

• Tiêu cự thay đổi rộng từ 4–120mm, phóng to hình ảnh bằng zoom quang học motorized.
• Thường đi kèm với chức năng PTZ (Pan – Tilt – Zoom), có thể xoay 360°, nghiêng lên xuống, zoom xa gần tự động.

Ưu điểm:

• Phù hợp khu vực lớn: bãi xe, sân rộng, khu công nghiệp.
• Giám sát linh hoạt, zoom vào chi tiết mà không mất cảnh tổng quan.

Nhược điểm:

• Giá thành cao, lắp đặt phức tạp.
• Cần nguồn điện và bảo trì cơ học thường xuyên.

Ví dụ: PTZ camera 4–120mm có thể giám sát toàn bộ sân bãi và zoom chi tiết vào từng xe khi cần, cực kỳ tiện lợi cho kho bãi và sân vận động.

Cách chọn tiêu cự camera quan sát phù hợp với từng vị trí lắp đặt

Việc chọn tiêu cự phù hợp giúp camera vừa bao quát toàn cảnh, vừa nhìn rõ chi tiết cần thiết, tránh lãng phí tiền cho camera quá rộng hoặc quá hẹp so với không gian. Dưới đây là gợi ý chọn tiêu cự camera quan sát theo từng vị trí phổ biến:

Mẹo nhỏ để chọn tiêu cự chính xác:

• Cảm biến lớn hơn → góc nhìn rộng hơn: Dùng camera 1/2” hoặc 1/1.8” cho cùng tiêu cự sẽ có góc nhìn rộng hơn, hình ảnh sáng và chi tiết hơn, đặc biệt hữu ích ở không gian rộng như sân bãi hoặc kho hàng.
• Không chọn tiêu cự quá dài cho không gian nhỏ: Ví dụ, lắp camera 12mm trong phòng 4x4m sẽ chỉ thấy một góc hẹp, không quan sát tổng thể được.
• Varifocal lens là giải pháp linh hoạt: Khi không chắc chắn kích thước phòng hoặc vị trí quan sát có thể thay đổi, chọn varifocal 2.8–12mm để tùy chỉnh sau khi lắp.

Nếu bạn chưa chắc chắn nên chọn tiêu cự camera quan sát như thế nào, hãy liên hệ ngay với PANACO. Với dịch vụ lắp camera giám sát trọn gói, PANACO sẽ hỗ trợ khảo sát tận nơi, đo góc nhìn thực tế và đề xuất tiêu cự phù hợp nhất cho từng vị trí lắp đặt.

Tham khảo ngay dịch vụ lắp đặt camera quan sát trọn gói tại PANACO

Câu hỏi thường gặp về tiêu cự camera quan sát

1. Tiêu cự 2.8mm quan sát được bao nhiêu mét?

Tiêu cự 2.8mm thường cho góc nhìn rộng (~110°), thích hợp quan sát không gian gần và tổng thể. Khoảng cách nhận diện chi tiết phụ thuộc vào độ phân giải và pixel density:

• Camera 2MP–4MP: nhận diện khuôn mặt khoảng 3–5m.
• Camera 4K: nhận diện chi tiết rõ hơn, khoảng 5–7m.

2. Nên chọn 2.8mm hay 3.6mm?

Nên chọn dựa vào diện tích quan sát và mục tiêu nhận diện. Cụ thể:

• 2.8mm: Góc rộng, bao quát nhiều, phù hợp phòng, hành lang, cửa hàng nhỏ.
• 3.6mm: Góc hẹp hơn, chi tiết xa rõ hơn, phù hợp lối ra vào, bãi xe hay khoảng cách 5–7m.

3. Varifocal là gì?

Varifocal là ống kính có thể điều chỉnh tiêu cự linh hoạt (thường 2.8–12mm hoặc 3.6–10mm).

4. Ống kính zoom quang học khác zoom kỹ thuật số thế nào?

• Zoom quang học: thay đổi tiêu cự thật của ống kính → hình rõ nét, chi tiết đầy đủ.
• Zoom kỹ thuật số: chỉ phóng to ảnh từ cảm biến → hình ảnh bị giảm chi tiết, dễ mờ.

5. Cảm biến 1/3″ và 1/2″ ảnh hưởng gì đến tiêu cự?

Cảm biến lớn hơn (1/2″) thu nhiều ánh sáng hơn, hình ảnh sáng và chi tiết hơn, đặc biệt khi dùng tiêu cự dài. Cảm biến nhỏ (1/3″) hình ảnh tối hơn, cần ánh sáng tốt để nhận diện. Tóm lại: Tiêu cự dài + cảm biến lớn → hiệu quả nhận diện tối ưu.

6. Có nên dùng camera góc rộng 2.8mm cho cửa hàng nhỏ?

Có thể, vì góc rộng giúp quan sát tổng thể không gian mà không cần nhiều camera. Tuy nhiên, camera góc rộng 2.8mm không phù hợp nhận diện biển số hoặc khuôn mặt từ xa. Giải pháp là nên kết hợp camera 2.8mm cho tổng quan + camera 3.6mm hoặc varifocal ở các điểm cần chi tiết.

XEM THÊM:

• Tìm hiểu về các chuẩn nén hình ảnh trên camera giám sát an ninh
• Chuẩn ONVIF là gì? Tìm hiểu về chuẩn ONVIF trên camera an ninh

Tóm lại, tiêu cự camera quan sát là yếu tố then chốt quyết định phạm vi và góc nhìn của hình ảnh mà camera ghi lại. Hiểu rõ về tiêu cự không chỉ giúp bạn chọn được thiết bị phù hợp với từng không gian mà còn tối ưu hiệu quả an ninh, tránh lãng phí chi phí đầu tư.